علائم
در بیماری مزمن کلیه، احتمال دارد هیچ نشانه و علامتی نداشته باشید، اما در صورت پیشروی آن به مرحله (استیج) آخر بعنی از کار افتادن کامل کلیه ، ممکن است نشانه‌ها و علائم زیر را بروز دهید:
- حالت تهوع
- استفراغ
- کاهش اشتها
- ضعف و خستگی مفرط
- مشکلات خواب
- تغییر در میزان ادرار
- کاهش هوش
- کرامپ (انقباض طولانی‌مدت) و انقباض ناگهانی عضلات
- ورم پا و قوزک پا
- خارش مداوم
- درد در ناحیهٔ سینه، اگر مایعات در اطراف پوشش قلب تجمع یابند
- تنگی نفس، اگر مایعات در ریه‌ها تجمع پیدا کنند
- فشار خون بالایی که کنترل آن دشوار است
نشانه‌ها و علائم بیماری کلیوی اغلب غیراختصاصی هستند؛ یعنی این علائم ممکن است توسط سایر بیماری‌ها هم ایجاد شوند. از آنجا که کلیه‌ها بسیار سازش‌پذیرند و می‌توانند عملکردهای ازدست‌رفته را جبران کنند، نشانه‌ها و علائم بیماری کلیه ممکن است تا زمانی که آسیب‌های وارد شده دیگر قابل بازگشت نباشند، بروز نکنند.
زمان مراجعه به پزشک
در صورتی‌که هر کدام از نشانه‌ها و علائم مرتبط با بیماری کلیه را دارید، به پزشک مراجعه کنید.
اگر مشکلی داشته باشید که خطر بیماری کلیه را افزایش می‌دهد، پزشکتان احتمالاً در مراجعاتی که به او خواهید داشت، فشار خونتان را اندازه خواهد گرفت و عملکرد کلیه‌تان را به کمک آزمایش‌‌های خون و ادرار بررسی خواهد نمود. از پزشک خود بپرسید که انجام این آزمایش‌ها برایتان ضروری است یا خیر.
علل
بیماری مزمن کلیه زمانی رخ می‌دهد که عملکرد کلیه در اثر یک بیماری یا مشکل لطمه بخورد و آسیب کلیوی در طول چند ماه تا چند سال شدیدتر شود.
بیماری‌ها و مشکلاتی که سب ایجاد بیماری مزمن کلیه می‌شوند، عبارت‌اند از:
- دیابت نوع ۱ و ۲
- فشار خون بالا
- گلومرونفریت (التهاب واحدهای فیلترکننده‌ٔ کلیه)
- نفریت بینابینی، التهاب توبول‌های کلیوی و ساختارهای مجاور
- بیماری کلیه‌ٔ پلی‌کیستیک
- انسداد طولانی‌مدت مجرای ادراری، در نتیجه‌ٔ مشکلاتی مانند: بزرگ‌شدگی پروستات، سنگ‌های کلیوی و بعضی از سرطان‌ها
- ریفلاکس وزیکویورترال، وضعیتی که سبب بازگشت ادرار به کلیه‌ها می‌شود
- عفونت‌های بازگشتی کلیه، که به آن پیلونفریت هم گفته می‌شود
ریسک‌فاکتورها
فاکتورهای معینی که ممکن است باعث شوند که بیماری مزمن کلیه به‌سرعت تا مرحله (استیج) آخر بیماری کلیه پیشروی کند، عبارت‌اند از:
- دیابت و کم‌توانی در کنترل قند خون
- بیماری کلیوی‌ای که گلومرول‌ها – ساختارهایی در کلیه که مواد زائد را از خون تصفیه می‌کنند – را تحت تأثیر قرار می‌دهد
- بیماری کلیه‌ٔ پلی‌کیستیک
- ابتلا به بیماری کلیه بعد از دریافت پیوند
- فشار خون بالا
- استعمال دخانیات
- داشتن نژاد افریقایی-امریکایی
- مذکر بودن
- بالا بودن سن
- پایین بودن سطح عملکرد کلیه در نخستین ارزیابی عملکرد آن توسط پزشک
عوارض ثانویه
آسیب کلیوی قابل بازگشت نیست. عوارض ثانویه‌ٔ بالقوه‌ٔ آن می‌توانند تقریباً تمام بخش‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهند؛ این عوارض عبارت‌اند از:
- احتباس مایعات، که می‌تواند منجر به ورم بازوها و پاها، افزایش فشار خون و تجمع مایع در ریه‌ها (ادم ریوی) شود
- افزایش ناگهانی سطح پتاسیم خون (هایپرکالمی)، که می‌تواند عملکرد قلب را مختل کرده و مرگبار باشد
- بیماری‌های قلب و عروق
- ضعیف شدن استخوان‌ها و افزایش احتمال شکستگی آن‌ها
- کم‌خونی
- کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ یا کاهش باروری
- آسیب به سیستم عصبی مرکزی، که می‌تواند سب دشوارشدن تمرکز، تغییرات شخصیتی یا تشنج شود
- کاهش پاسخ ایمنی، که شما را در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کند
- پریکاردیت، التهاب پرده‌ٔ کیسه‌مانندی که قلب را می‌پوشاند (پریکارد)
- مشکلات بارداری که هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک‌اند
- آسیب غیرقابل بازگشت به کلیه‌ها (مرحله آخر بیماری کلیه)، که در این وضعیت فرد برای ادامه‌ٔ حیات به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز پیدا می‌کند
پیشگیری
اگر به بیماری کلیه مبتلا هستید، ممکن است بتوانید با در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم، از سرعت پیشروی آن بکاهید:
- در صورت لزوم وزن خود را کاهش دهید.
- بیشترِ روزها فعالیت داشته باشید.
- یک رژیم متعادل از غذاهای کم‌سدیم و سرشار از مواد مغذی اتخاذ کنید.
- فشار خونتان را کنترل کنید.
- داروهایتان را همان‌گونه که پزشک تجویز کرده، مصرف نمایید.
- سطح کلسترول خود را هر سال یررسی نمایید.
- از استعمال دخانیات و محصولات تنباکو بپرهیزید.
- به‌طور منظم جهت چک‌آپ و غربالگری خود اقدام کنید.